Deze week een blog over taal en respect in de publieke ruimte. Eddy Bilder, burgemeester van Zwartewaterland, reageert op een aantal vragen. De politiek als voorbeeld. #weetwatjezegt!

Merkt u dat er een toename is van taalverruwing onder politici?

Jazeker, helaas is ook in het politieke bedrijf de taalverruwing merkbaar. Wie politieke debatten in de Tweede Kamer volgt, ontkomt niet aan deze conclusie.

Taal is een belangrijk middel in het publieke debat. Zijn politici zich voldoende bewust van de impact en hun voorbeeldfunctie?

Ik zou zeggen: juist vanwege de functie die ze bekleden worden ze geacht het goede voorbeeld te geven! Je moet je ervan bewust zijn dat het gegeven voorbeeld ook de toon zet hoe de samenleving zich ontwikkelt. Wanneer het in de Tweede Kamer gewoonte wordt om grof met elkaar om te gaan, dan verzetten ook andere politieke fora in ons land de bakens. Gelet op de harde en ongepaste woorden die worden gebruikt, lijkt dit bewustzijn landelijk en lokaal niet altijd aanwezig.

Leidt populisme tot taalverruwing?

Dat vind ik te kort door de bocht. De gevestigde politieke partijen hebben een klimaat laten ontstaan waardoor veel burgers zich niet meer gehoord voelen. Je ziet dat machtspolitiek, baantjesjagerij en bureaucratie van de gevestigde partijen leidt tot onbegrip bij Nederlanders. Anders gezegd: als jouw visie op Nederland of je woonplaats niet herkent wordt in Den Haag of in de raadszaal, wakkert dat boosheid aan. Nieuwe, veelal populistische partijen, spelen daarop in. Zij zijn een spreekbuis geworden voor ontevreden en boze burgers. De populistische partijen hebben vaak minder boodschap aan de bestaande omgangsvormen.

Hoe ervaart u de mondigheid en woorden van burgers in de pandemie?

Die mondigheid is zeer voorstelbaar. Tijdens de corona pandemie waren burgers in eerste instantie heel volgzaam. Niemand wist wat er precies aan de hand was, eenieder zag dat we met een ernstig probleem te maken hadden. De regering liet zich door deskundigen bijstaan en kwam met maatregelen. Er was ook de nodige steun voor de mensen die door de pandemie of de maatregelen getroffen werden. Het vertrouwen in de overheid nam af toen de crises veel langer duurde dan verwacht en de relevantie van maatregelen minder goed begrepen werd. Soms liet men de teugels enorm vieren om ze daarna weer strak aan te halen. Verwachtingen werden niet waargemaakt. Met name rond het vaccineren waren de verwachtingen hooggespannen. Wanneer de omgang met maatregelen niet begrepen wordt en beloftes niet worden waargemaakt, daalt het vertrouwen snel. En dan komen burgers, zeker in onze gepolariseerde samenleving, in verzet.

Ziet u ook voorbeelden waar woorden juist ruimte geven voor verbinding en respect?

In onze gepolariseerde samenleving is het van belang dat woorden niet alleen gebruikt worden om te zenden. Het gebruik van woorden moet ook iets van het vermogen om te luisteren weergeven. Ook voor politici is het van belang om te laten merken dat je weet wat er in de samenleving leeft. Laat horen wat je gehoord hebt en reflecteer daarop. In woorden kunnen we verbinden en verbinding zoeken. We moeten mét elkaar in gesprek in plaats van óver elkaar praten.
Voor christenen is het daarbij ook een taak om vanuit de Bijbel, het Woord van God, duiding te geven aan de huidige tijd én te wijzen op de toekomende tijd.

Hoe geeft u als burgemeester invulling aan het gebruik van goede woorden?

Het is mijn streven om in mijn dagelijks werk bereikbaar te zijn. Om mensen te woord te staan en waar mogelijk ook met woord en daad bij te staan. Een burgemeester is ook burgervader. Van daaruit wil ik in verbinding blijven met mijn inwoners, waar en wanneer dat nodig is.